KOÇERLER..

Çocukluğumdan beri koçerleri merak etmişimdir., göçlerine tanık oldum; acılarını, sevinçlerini, koçer çocuklarının gözlerinden yayılan ışıltıyı bilirim.

Yaşamları bizden çok farklıydı; biz yerleşik, onlar koçerdi. İklim koşullarına göre yaşar, koyunların peşinden yürür, göç ederlerdi mevsimden mevsime.

Kışın son demlerinde koçerler hareketlenir, beride olan sürülerini yavaş yavaş kışlaklardan çıkararak otlatmaya başlarlardı.
Ovalarda bahar erken gelir, kısa zamanda yaza dönerdi. Hatta bazı yıllarda ova baharı görmez, serinliğini yaşamaz, yağmur ışıltısına hasret kalırdı.

Bu nedenle koçerler, hava iyice ısınmadan ve otlaklar kurumadan çoluk çocuk göç yollarına düşerlerdi.  
Yazın daha serin olan dağlara, yüksek yaylalara göç eder, hayvanlarının besin ihtiyacı için dağda, bayırda; gün yirmi dört saat gökyüzünün altında gezip, dururlardı.

Hayatları çok zahmetli gelirdi bana. Her şeyden önce ne evleri vardı ne de yerleşik köyleri. Her şeyden mahrum açıkta, çadırda yaşıyorlardı.  
 
Onlar otlak olan her yerde konaklar, suyun ışıltısının peşinden giderlerdi. Su yükseklerden aşağıya akardı, koçerler ise akıntının tersine daha yükseklere çıkarlardı yaz boyunca.

En taze ot, en taze çiçek onlar için açardı ve doğa Koçerlere bütün sırlarını fısıldardı. Hangi ot zehirli, hangi ot yemek yapılır, güç kuvvet veren, şifalı bitki hangisidir bilirlerdi.

Kentlerden, teknolojiden uzak yaşarlardı. Kentin derme çatma evlerine, beton bloklara ve kalabalıklara yabancıydılar.

İhtiyaçları için şehirlere indiklerinde ise uzaktan belli olurdu koçerlikleri. Giyim kuşamları farklıydı ve yüzlerindeki dağ yanığı göze çarpardı.

Hayatları dağlarda, derin vadilerde ve uçurumlara açılan yollarda geçerdi. Yeşil otlak alanlar neredeyse, koçerler oraya tırmanır, sürülerini otlatırlardı.

Kış bastırmadan da yine geldikleri yollardan berî yani ovalara geri döner, kış günlerinde çadırlarda hayata tutunmaya çalışırlardı.  

Gidiş de zordu, dönüş de... Her mevsimde çetin doğa olaylarına karşı organize olmak, hayvanlarını korumak, beslenmeleri için sürekli hareket halinde olmaları gerekirdi. Geçtiği yollardaki tehlikeler de işin cabası.

Tek geçimleri hayvanlarıydı. Koyun ve keçilerden elde edilen süt ve süt ürünlerini satarak geçimlerini sağlarlardı. Başkada gelirleri yoktu.

Koçerler bahar geldi mi daha yüksek yerlere,
Bitlis, Muş, Ağrı Van, Bingöl ova ve dağlarına giderler, sonbaharda, Siirt,Şırnak, Mardin Urfa ya inerlerdi.

Asırlardır devam eden bu yaşam tarzı, gözlerden ırak bir şekilde varlığını sürdürüyor.
Yazı kışı sürekli telaş içinde geçen, işlerin asla bitmediği, ve yarın nerde olacağının bilinmeyenlerin hayat hikayesidir koçerlik.
Babadan oğula geçen bu hayat tarzına sonradan katılmak neredeyse mümkün değil, çünkü tüm koçerler bu yaşamla doğuyor.

Kürt aşiretleri arasında uzun yıllar araştırma yapmış, ve bunu doktara tezi olarak ele almış Sosyolog İsmail Beşikçi'ye göre 
Göçebe (koçer) Kürt aşiretleri, sabit yerleşime ve toprağa bağlı olmadan yalnızca küçükbaş hayvancılıkla uğraşır. hayvanlara daha iyi otlaklar bulmak için, mevsime göre yaylalardan bozkırlara, bozkırlardan yaylalara göçer.
Daima çadır hayatı yaşar. Kan akrabalığı ve birlik duygusuyla bir birine bağlanır.
Bir reise, öndere bağlanmayı tercih eder.
Okuma yazması ve kültür seviyesi düşüktür.
Gelenekçidirler, örf adetlerine bağlıdırlar.
Koçerler çingene, göçmen ve yörüklerle karıştırılmamalıdır,
Çingenelerde ana hukukuna dayanan aile,
Koçerlerde baba hukukuna dayanır diyor.

Koçerler tam olarak nerden ve ne zaman buralara geldikleri tam olarak bilinmemektedir, kimi kaynaklar 1500 lü yıllarda Botan'a ve Urfa'ya geldikleri belirtiyor.

1984 yılına kadar Koçerlerin hayatı bu şekilde devam etmekteydi, köylere ve kasabalara çok nadir aile yerleşmekteydi.
1984'te çatışmalar başladıktan sonra devlet bir çok yaylaya emniyet gerekçesiyle yasak getirince Koçerler mecburen kentlere akın ettiler.
Bugün hemen hemen her şehire göç eden Koçerler var olduğu gibi, kitlesel olarak en fazla göç alan Siirt'tır, ondan sonra Tatvan gelir.