Romancı (D.1953, Siverek / Şanlıurfa - 11 Ekim 2007, Diyarbakır). 1977 yılından itibaren yaşamını İsveç’te sürdürdü. Türkçe, Kürtçe, İsveççe edebi çalışmalarıyla çok dilli, çok kültürlü bir yazar olarak tanındı. Uzun yıllar İsveç Yazarlar Birliği yönetim kurulu üyeliğinde bulundu. Ayrıca İsveç PEN Kulübü ve Uluslararası PEN Kulüp’te aktif olarak çalıştı.
Mehmet Uzun, Kürt dilinde altı roman yazdı. Romanları başta Türkçe olmak üzere birçok dile çevrildi. Denemeleri de çeşitli dergi ve gazetelerde yirmiye yakın dilde yayımlandı. Türkçede de yayımlanan Aşk Gibi Aydınlık Ölüm Gibi Karanlık romanı ve Nar Çiçekleri adlı deneme kitabı ile ilgili olarak yargılandı ve aklandı. 2001 yılında, Türkiye Yayıncılar Birliğinin her yıl verdiği Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülünü aldı. İsveç ve Dünya Gazeteciler Birliğinin de üyesidir.
Kendisini “Kürdüm, Türkiyeliyim, İsveçliyim, İskandinavım, evrenselim. Hem kutsal iki nehrin, Dicle ve Fırat’ın arasındaki çok kapalı bir bölgenin yerlisiyim, hem de dünya vatandaşıyım. Çünkü dünyanın kültürleri, ülkeleri ve dilleri boyunca yolculuk ediyorum.” diye tanıtıyor. Kürtçe olarak yazdığı eserleri sonradan Türkçeye çevrildi.
Romancı Mehmed Uzun, 10 Ekim 2007 günü Diyarbakır Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde mide kanseri tedavisi görmekteyken vefat etti. 13 Ocak 2007 günü Diyarbakır Ulu Camiinde kılınan cenaze namazından sonra Mardinkapı Mezarlığında toprağa verildi. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından Sümerpark Yerleşkesi içinde yaptırılan kütüphaneye "Mehmed Uzun Kent Kütüphanesi" adı verilmiştir.
“Hayat ve düşler ve de sözler, Mehmed Uzun’un Dicle’ye yakarışında dörtnala giden rahvan atlar gibiler. Bir kez sayfaların arasında koşmaya başlamışlar, durdurabilene aşk olsun.” (Şeyhmus Diken)“
Uzun’un hikâyelerinde unutulmasına izin verilmeyen anılar, satırlardaki romantizmin ve şiirin çıkış noktalarıdır. Eserlerini Kürtçe yazan Mehmed Uzun, Yaşar Kemal’in deyişiyle ‘bir dilin romanını’ oluşturdu. 1977’de Suriye’ye, oradan İsveç’e geçen ve çalışmalarına devam eden Uzun için ilk gençlik yıllarını geçirdiği Diyarbakır, hasretini yıllarca taşıyacağı bir kent olacaktı. Diyarbakır’la birlikte hayatının bir dönemini de terketmişti. Ülkesiz kalan bir insan için, ‘bu benim’ diyebileceği bir rüya, bir aşk gerekir. Nar Çiçekleri kitabında Ape Verdo tam da bu duygularla gözyaşlarına sadık kalmıştır. Dicle Nehri’nin kenarında Sayat Nova’nın şiirlerini, içkisini ve acısını bir ayin gibi yinelerken, üstü örtülmüş bir yaşamın ifadesi imkânsız derinliğini hissettirir.” (Umay Umay)
ESERLERİ:
DENEME: Hêz û Bedewiya Pênûsê (Kalemin Gücü ve Görkemi, 1993), Nar Çiçekleri (1996), Bir Dil Yaratmak (söyleşiler, 1997), Dengbejlerim (1998), Zincirlenmiş Zamanlar Zincirlenmiş Sözcükler (2002).
DESTAN-AĞIT: Mirina Egîdekî (Bir Yiğidin Destanı, 1993).
ROMAN: Tu (Sen, 1985), Mirina Kalekî Rind (Yaşlı Rind’in Ölümü, 1987), Siya Evînê (Yitik Bir Aşkın Gölgesinde, çev. Muhsin Kızılkaya, 1989), Rojek ji Rojên Evdalê Zeynikê (Evdalê Zeynikê'nin Günlerinden Bir Gün, 1991), Bîra Qederê (Kader Kuyusu, çev. Muhsin Kızılkaya, 1995), Ronî Mîna Evîne - Tarî Mîna Mirinê (Aşk Gibi Aydınlık Ölüm Gibi Karanlık, 1998), Dicle'nin Sesi I - Hawara Dîcleyê (Dicle'nin Yakarışı, 2002), Diclenin Sesi II - Dicle'nin Sürgünleri (2003).
ARAŞTIRMA-İNCELEME: Destpêka Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyatına Giriş, 1992), Rindê Baxçeyê Kaloyî de (Kürtçe, Malmisanıj ile, 2004), Rindê Vana Ê Min a (Kürtçe, Malmisanıj ile, 2004), Rindê û Keyeyê Xo (Kürtçe, Malmisanıj ile, 2004).
ANTOLOJİ: Antolojiya Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyatı Antolojisi, iki cilt, 1995), Världen i Sverige (Tüm Dünya İsveç'te, Edebiyat Antolojisi, M. Grive ile Birlikte, 1995).
SÖYLEŞİ: Ziman û Roman (Dil ve Roman, 1997), Bir Dil Yaratmak (1997).
ANLATI: Ruhun Gökkuşağı (2005).
KAYNAK: Umay Umay / Bir Dilin Romanı (Virgül, sayı: 17, Mart 1999), Hayri Kako Yetik / Bir Aşk ve Ölüm Destanı (Cumhuriyet Kitap, 16.3.2000), Turhan Günay / Bu Hafta - Metin Kaçan / Yapıtına Yüreğini Koymuş Bir Yazar: Mehmed Uzun - Tufan Erbarıştıran / ‘Yazı’ Ustasından ‘Söz’ Ustaları - Adnan Özer / Zor Bir Teklif. Mehmet Uzun - A. Ömer Türkeş / Kürt Dili İçin Bir Tarih (Cumhuriyet Kitap, 8.8.2002), İhsan Yılmaz / Kürtçe Edebiyatın İlk Önemli İsimlerinden Mehmet Uzun (Hürriyet-Cumartesi, 31.5.2003), Şeyhmus Diken / Sadece Dicle’nin Hawarı mı? (Virgül, sayı: 52, Haziran 2002) - Zincirlenmiş Zamanlarda Sözün Kıymeti (Virgül, sayı: 60, Mart 2003), Tufan Erbarıştıran / Varlık Kitap (Kasım 2004), İhsan Işık / Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas. 2009, c. 9 ve c. 11) - İhsan Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi (2013). biyografya
